Communities in AMUR
Select a community to browse its collections.
Recent Submissions
Polscy dziennikarze sportowi na platformie X – badanie praktyk komunikacyjnych
(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2025)
Artykuł prezentuje wyniki przeprowadzonego badania aktywności polskich dziennikarzy sportowych w serwisie społecznościowym X. Celem badania było poznanie charakterystyki praktyk komunikacyjnych dziennikarzy aktywnie użytkujących platformę. Badanie zostało przeprowadzone metodą ilościową z celowym doborem próby. Przeprowadzone badanie posłużyło weryfikacji postawionej przez Autorów hipotezy stanowiącej, że badana platforma społecznościowa służy celom publicystycznym i marketingowym, a funkcje tradycyjnie przypisane dziennikarstwu, takie jak informowanie stanowią marginalną skalę aktywności w tej przestrzeni. Artykuł odpowiada na pytania dotyczące praktyk użytkowania serwisu X, takich jak metoda publikacji, cel komunikacji oraz poruszana tematyka. Tekst w założeniu stanowi przyczynek do rozwinięcia badań w zakresie wykorzystania platform społecznościowych w praktyce zawodu dziennikarza.
The article presents the results of a study conducted on the activity of Polish sports journalists in the social network X. The purpose of the study was to learn the characteristics of the communication practices of journalists actively using the platform. The survey was conducted using a quantitative method with purposive sampling. The survey served to verify the Authors’ hypothesis stating that the studied social platform serves journalistic and marketing purposes, and that functions traditionally attributed to journalism, such as informing, constitute a marginal scale of activity in this space. The article answers questions about the usage practices of site X, such as the method of publication, the purpose of commu nication and the topics covered. The text is intended as a contribution to the development of research on the use of social media platforms in the practice of the journalism profession.
Stronniczość polityczna radia na przykładzie parlamentarnej kampanii wyborczej w 2023 roku
(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2025)
Celem artykułu jest prezentacja wyników badań stronniczości politycznej wybranych polskich stacji radiowych w okresie poprzedzającym elekcję parlamentarną w 2023 roku. Jednocześnie w artykule przedstawiono także wyniki analizy tego, na ile radio wciąż poświęca swój czas antenowy polityce w czasie toczącej się kampanii wyborczej, co pośrednio sprzyja też poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, czy radio wciąż pozostaje medium relewantnym dla współczesnej komunikacji politycznej, czy też czasy radia przeminęły. Do przeprowadzenia badania wykorzystano analizę zawartości radiowych serwisów informacyjnych w czterech najpopularniejszych polskich stacjach cieszących się najwyższymi wynikami słuchalności. Zebrane dane wykorzystane zostały do obliczenia wartości Indeksu Stronniczości Politycznej Mediów, będącego miernikiem umożliwiającym porównywanie skali stronniczości różnych mediów. Analiza serwisów informacyjnych nadanych o godzinie 20.00 w okresie miesiąca poprzedzającego dzień wyborów parlamentarnych przez stacje RMF FM, Radio Zet, Jedynkę Pierwszy Program Polskiego Radia oraz Radio Tok FM pozwoliły ocenić, że radio publiczne było najbardziej stronnicze, a także najwięcej czasu i newsów w badanym materiale poświęciło toczącej się rywalizacji wyborczej. W przypadku stacji komercyjnych odnotowano zróżnicowany poziom stronniczości politycznej oraz zaangażowania w relacjonowanie kampanii wyborczej.
The aim of this article is to present the findings from research on political bias within selected Pol ish radio stations during the lead-up to the 2023 parliamentary election. The article also explores how much airtime radio stations dedicated to political content during an active election campaign, offering insights into whether radio still serves as a relevant medium for modern political communication or if its influence has diminished. The study employed a content analysis of news broadcasts from four of Poland’s most popular radio stations, distinguished by the highest listenership ratings. The collected data were used to calculate the Media Political Bias Index, a metric enabling comparative analysis of bias levels across different media outlets. Analysis of the 8:00 PM news broadcasts over the month preceding election day, covering RMF FM, Radio Zet, Jedynka (the First Program of Polish Radio), and Radio Tok FM, revealed that public radio exhibited the highest degree of bias, dedicating the most time and content to the electoral competition. Among commercial stations, the study observed a varying degree of political bias and engagement in campaign coverage.
Wyborcy i media. Ocena działań mediów w okresie polskiej parlamentarnej kampanii wyborczej 2023 roku
(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2025)
Truizmem jest stwierdzenie, że media stanowią podstawowe źródło informacji dotyczących polityki. Potwierdzają to liczne badania ilościowe, z których jasno wynika, że choć zmianie ulegają preferencje użytkowników co do typów mediów zaspokajających ich potrzeby orientacji w kwestiach politycznych, to ich dominująca pozycja nie ulega żadnej erozji. Jednak relatywnie rzadko odbiorcy mediów pytani są o ich ocenę ilości i jakości informacji przygotowanych i dystrybuowanych przez media oraz za ich pośrednictwem. Kampania wyborcza to zwykle czas intensyfikacji komunikowania się polityków z wyborcami, w którym media pełnią rolę nie tylko sprawozdawczą, ale aktywnych aktorów, zwiększają się również, jak można domniemywać, potrzeby orientacji politycznej wyborców, którzy deklarują czynny udział w procesie wyborczym. Przedmiotem artykułu będzie prezentacja wyników badania, które dotyczyło ocen działania mediów podczas parlamentarnej kampanii wyborczej 2023 roku oraz ich znaczenia dla podejmowania decyzji wyborczych. Badanie miało charakter ankietowy, przeprowadzone zostało na reprezentatywnej próbie losowej.
It is a truism to say that the media are the primary source of information on politics. This is confirmed by numerous quantitative studies, which clearly show that although users’ preferences regarding the types of media that meet their needs for orientation in political issues are changing, their dominant position is not eroding. However, media recipients are relatively rarely asked about their assessment of the quantity and quality of information prepared and distributed by the media and through them. An election campaign is usually a time of intensified communication between politicians and vot ers, in which the media play not only a reporting role, but also an active role, and, as can be assumed, the needs of political orientation of voters who declare active participation in the electoral process also increase. The subject of this article will be the presentation of the results of a study that concerned the assessment of the media’s performance during the 2023 parliamentary election campaign and their importance for making electoral decisions. The study was conducted as a survey, on a representative random sample
Kościół katolicki w Polsce wobec polityki rządów w zakresie dopuszczalności przerywania ciąży po 1989 roku na tle rozwiązań historycznych
(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2025)
Aborcja, to temat niezwykle wrażliwy społecznie w Polsce. Zwolennicy Kościoła katolickiego, jak i sama instytucja stoją w opozycji do dopuszczania przerywania ciąży, natomiast środowiska feministyczne i lewicowe, postulują liberalizację tej przestrzeni życia. Zerwanie z tzw. „kompromisem aborcyjnym” w Polsce spowodowało ponowne konflikty społeczne i polityczne. Autor stawia sobie za cel udzielenie odpowiedzi na pytanie, jak Kościół katolicki reagował na polityczne próby zmiany obowiązującego prawa dotyczącego dopuszczalności przerywania ciąży w Polsce i czy reakcje te przynosiły konsekwencje polityczne. Odpowiedzi udziela się poprzez analizę źródeł historycznych oraz aktów prawnych obowiązujących na przestrzeni lat, które zestawione zostały z badaniami opinii społecznej.
Abortion, is an extremely socially sensitive topic in Poland. Supporters of the Catholic Church, as well as the institution itself, stand in opposition to permitting abortion, while feminist and left-wing circles, call for liberalisation of this area of life. The break with the so-called “abortion compromise” in Poland has caused renewed social and political conflicts. The author aims to answer the question of how the Catholic Church reacted to political attempts to change the current law on the permissibility of abortion in Poland and whether these reactions had political consequences. He provides the answer by analysing historical sources and legal acts in force over the years, which are juxtaposed with public opinion polls.
Wykorzystanie bezzałogowych statków we współczesnym konflikcie zbrojnym do agregacji danych z pola walki. Polityczno-militarne konsekwencje wojny rosyjsko-ukraińskiej w drugiej dekadzie XXI wieku
(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2025)
Strony w wojnie rosyjsko-ukraińskiej, szczególnie od końca lutego 2022 roku, systematycznie wykorzystują innowacyjne rozwiązania w zwalczaniu przeciwnika, jak i ochronie przed nim. Ta działalność wywołuje nie tylko militarne konsekwencje, ale także wpływa na polityczny odbiór samego konfliktu, w tym na postawy społeczne. Zatem warto dokonać analizy skutków polityczno--militarnych masowego zastosowania bezzałogowych statków w działaniach zbrojnych, szczególnie z perspektywy potencjału ludzkiego. Po zastosowaniu adekwatnych do dynamiki konfliktu rosyjsko-ukraińskiego metod i technik badawczych odpowiedzi na postawione pytania badawcze sugerują, że drony, masowo wykorzystywane na polu walki przez obie strony, szczególnie zmieniły obraz kinetycznej konfrontacji. Udało się potwierdzić tezę, że bezzałogowe statki powietrzne (w mniejszym stopniu morskie) umożliwiają zdobywanie na bieżąco szczegółowych danych o zachowaniach na polu walki. Dzięki takiemu masowemu i permanentnemu monitorowaniu zgromadzone dane (w big data) i następnie agregowane dają możliwość wnioskowania, dzięki któremu zwiększa się skuteczność prowadzonych działań wojennych, zarówno obronnych, jak i napastniczych. Doświadczenia, utrwalone na materiałach audiowizualnych, z pewnością nadal będą wykorzystywane przez mocarstwa, pozostałe państwa i grupy zbrojne, także w obszarze kształtowania postaw ludzkich (np. w propagandzie).
The two sides in the Russian-Ukrainian war, especially since the end of February 2022, have been systematically using innovative solutions to combat the enemy, as well as to protect against it. This activity produces not only military consequences, but also affects the political perception of the conflict itself, including public attitudes. Therefore, it is worth analyzing the political and military implications of the massive use of drones in military operations, especially from the perspective of human potential. After applying research methods and techniques appropriate to the dynamics of the Rus sian-Ukrainian conflict, the answers to the research questions posed suggest that drones, mass used on the battlefield by both sides, have particularly changed the picture of the kinetic confrontation. It has been possible to confirm the thesis that unmanned aerial vehicles (to a lesser extent, naval ones) offer the possibility of acquiring detailed data on battlefield behavior in real time. Thanks to such massive and permanent monitoring, the data accumulated (in big data) and then aggregated provide the possi bility of inference, through which the effectiveness of ongoing warfare, both defensive and attacking, is increased. The experiences, recorded on audiovisual materials, will certainly continue to be used by the superpowers, other states and armed groups, including in the area of shaping human attitudes (e.g., in propaganda).
Trzy lata Zeitenwende. Analiza zmian w niemieckiej polityce bezpieczeństwa i obronności po rosyjskiej inwazji na Ukrainę (2022–2025)
(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2025)
Celem niniejszego artykułu jest analiza zmian w polityce bezpieczeństwa i obronności RFN po przemówieniu kanclerza Olafa Scholza wygłoszonym w Bundestagu 27 lutego 2022 r., w którym ogłosił on Zeitenwende (pol. epokową zmianę). Deklaracja ta obejmowała szeroko pojętą transformację niemieckiej polityki, ze szczególnym uwzględnieniem zwiększenia finansowania Bundeswehry oraz wsparcia dla broniącej się Ukrainy. W artykule przeanalizowano zmiany zachodzące w Bundeswehrze w wymiarze politycznym, społecznym i finansowym, a także oceniono skuteczność reform i ich wpływ na gotowość bojową sił zbrojnych. Główne pytanie badawcze dotyczyło procesu reformowania Bundeswehry po ogłoszeniu Zeitenwende oraz konsekwencji tych zmian dla jej zdolno ści operacyjnych. W badaniu zastosowano metodę process tracing wspartą analizą treści, co pozwoliło na rekonstrukcję sytuacji poprzedzającej reformy oraz ocenę ich efektów.
The purpose of this article is to analyse the changes in Germany’s security and defence policy fol lowing Chancellor Olaf Scholz’s speech to the Bundestag on 27 February 2022, in which he declared Zeitenwende (English for ‘historical turning point’). The declaration included a wide-ranging transfor mation of German policy, with a particular focus on increased funding for the Bundeswehr and support for a defending Ukraine. The article analyses the changes taking place in the Bundeswehr in political, social and financial terms, and assesses the effectiveness of the reforms and their impact on the combat readiness of the armed forces. The main research question addressed the reform process of the Bunde swehr after the announcement of Zeitenwende and the consequences of these changes for its operational capabilities. The study used the process tracing method supported by content analysis, which made it possible to reconstruct the situation preceding the reforms and to assess their effects.
Doświadczenia Polski jako biorcy pomocy rozwojowej w latach 1946–2023
(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2025)
W artykule zaprezentowano polskie doświadczenia w roli biorcy pomocy rozwojowej w latach 1946–2023. Odniesiono się do pomocy rozwojowej przekazanej Polsce przez Administrację Pomocy i Zagospodarowania Narodów Zjednoczonych (UNRRA), pomocy rozwojowej udzielanej przez członków Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG), wsparcia z Zachodu dla polskiej transformacji, wsparcia rozwojowego Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej. Osobnym rozważaniom poddano udział Polski w strukturach organizacji rozwojowych, w tym finansowanie pozyskane przez Polskę z Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (IBRD), Międzynarodowego Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych (ICSID), Wielostronnej Agencji Inwestycji (MIGA), Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF) oraz Międzynarodowej Korporacji Finansowej (IFC).
The article presents Polish experience as a recipient of development aid in the years 1946–2023. Reference was made to the development aid provided to Poland by the United Nations Relief and Development Administration (UNRRA), development assistance provided by members of the Council for Mutual Economic Assistance (COMECON), support from the West for the Polish transformation, and development support of the European Communities and the European Union. A separate consideration was given to the participation of Poland in the structures of development organizations, including the International Bank for Reconstruction and Development (IBRD), the International Center for Settlement of Investment Disputes (ICSID), the Multilateral Investment Agency (MIGA), the International Monetary Fund (IMF) and the International Financial Corporation (IFC).
Lobbing w administracji rządowej w latach 2016–2023. Analiza podmiotów i ich skuteczności
(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2025)
Przedmiotem osadzonej w perspektywie neoinstytucjonalnej analizy zaprezentowanej w artykule jest działalność lobbingowa prowadzona przez zawodowych lobbystów wobec administracji rządowej w latach 2016–2023. Jej celem jest dokonanie charakterystyki tej aktywności, ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru ilościowego podejmowanych wobec poszczególnych resortów działań, ich zróżnicowanie w czasie oraz liczbę, charakter i autoidentyfikację podmiotów podejmujących te działania oraz ocenę ich skuteczności. Odpowiedzi na powyższe pytania uzyskano poprzez analizę treści biuletynów informacji publicznej badanych ministerstw oraz witryn internetowych oraz profili w mediach społecznościowych podmiotów lobbujących. Przeprowadzona analiza przyniosła wyniki, pozwalające stwierdzić, że prowadzony w Polsce przez zawodowych lobbystów regulowany lobbing wobec administracji rządowej to fikcja. W przeciągu siedmiu badanych lat odnotowano jedynie 146 przypadków takich działań, z których większość skoncentrowała się w trzech ministerstwach. Dla ponad 60% podmiotów były to działania incydentalne. Relatywnie niska była też ich skuteczność, bowiem jedynie w odniesieniu do około 14% przypadków zakończyły się one całkowitym sukcesem. Negatywny społeczny odbiór lobbingu spowodował także, że jedynie 25% podmiotów określało się jako lobbyści, a blisko połowa spośród nich w żaden sposób publicznie nie informowała o prowadzeniu tego typu działalności.
Embedded in a neo-institutional perspective, the subject of the analysis presented in the article is the lobbying activities carried out by professional lobbyists against the government administration in 2016–2023. Its purpose is to characterize this activity, with particular emphasis on the quantitative dimension of the activities undertaken against individual ministries, their variation over time, as well as the number, nature and self-identification of the entities undertaking these activities and the assessment of their effectiveness. Answers to the above questions were obtained by analyzing the content of the public information bulletins of the surveyed ministries, as well as the websites and social media profiles of lobbying entities. The analysis yielded results making it possible to conclude that regulated lobbying of government administration by professional lobbyists in Poland is a sham. Over the seven years studied, there were only 146 cases of such activities, most of which were concentrated in three ministries. For more than 60% of entities, these activities were incidental. Their effectiveness was also relatively low, as only about 14% of the cases were completely successful. The negative public perception of lobbying also resulted in the fact that only 25% of the entities described themselves as lobbyists, and nearly half of them did not publicly report in any way on the conduct of such activities.
Ostatnia fala demokracji? Współczesna koncepcja dekonsolidacji demokracji i jej krytyki
(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2025)
Artykuł weryfikuje prawdziwość tezy o zachodzącym procesie dekonsolidacji demokracji, polegającym na osłabieniu wartości demokratycznych w ugruntowanych demokracjach Zachodu. Celem jest zbadanie, czy proces ten stanowi trwały trend, czy jedynie przejściowy spadek zaufania do demokracji. Postawione pytania badawcze obejmują pytania o sam fakt zaistnienia dekonsolidacji oraz spełnienie wymogu realizmu politycznego. Praca analizuje argumenty krytyków, jak i przeciwników koncepcji dekonsolidacji demokracji. Analiza rozpoczyna się od przeglądu teorii konsolidacji demokracji, uwzględniając jej rozwój i historyczne podstawy. W oparciu o współczesne badania, m.in. Foi i Mounka, artykuł bada argumenty o spadającym poparciu dla demokracji wśród młodszych generacji. Wykorzystując dane empiryczne, takie jak badania World Values Survey, omówiono postawy obywateli wobec demokracji. Wyniki wskazują, że choć młodsze pokolenia wykazują sceptycyzm wobec tradycyjnych wartości demokratycznych, nie oznacza to całkowitego odrzucenia demokracji, lecz reinterpretację jej ram znaczeniowych. Krytycy dekonsolidacji podkreślają rolę zmian pokoleniowych, redefinicji demokracji i wpływ czynników społeczno-ekonomicznych. Wnioski sugerują, że dekonsolidacja, choć ukazuje istotne wyzwania, wymaga złożonej analizy, tym bardziej, że jej definicja demokracji odnosi się do perspektywy idealistycznej niemającej odzwierciedlenia w rzeczywistości społeczno-politycznej. Jednym z podstawowych postulatów jest zmiana charakteru badań i uwzględnienia intelektualnego kontekstu demokracji.
The article examines the validity of the thesis regarding the ongoing process of democratic deconsolidation, a phenomenon characterized by the weakening of democratic values in established Western democracies. It seeks to understand whether this represents a systemic shift or a temporary decline in public confidence in democratic ideals. The research questions include: is the deconsolidation of democracy a lasting trend or a transient challenge, and also what are the critiques and counterarguments to the concept of deconsolidation? The analysis begins with a review of democratic consolidation as a theoretical construct, highlighting its evolution and historical underpinnings. Drawing on contemporary critiques, the paper analyses key arguments from proponents like Foa and Mounk, who suggest a growing detachment from democracy among younger generations. The methodology involves reviewing empirical data from sources like the World Values Survey to assess public attitudes toward democracy. Key findings indicate that while younger generations express scepticism toward traditional democratic values, this may not uniformly signify a rejection of democracy itself but rather a revaluation of its frameworks. Furthermore, the critique of deconsolidation emphasizes generational shifts, evolving definitions of democracy, and the role of socio-economic factors. The conclusions suggest that deconsolidation, although highlighting significant challenges, re quires a nuanced analysis, especially as its definition of democracy relates to an idealistic perspective not reflected in socio-political realities.
Wyborca racjonalny jako wyborca modelowy. Szkic metodologiczny
(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2025)
Przedmiotem niniejszego artykułu jest model wyborcy racjonalnego zaproponowany przez Anthony’ego Downsa w An Economic Theory of Democracy (1957). Zgodnie z ujęciem mode lowym Downsa wyborca racjonalny to „maksymalizator” użyteczności oczekiwanej, zorientowany na cele polityczne i ekonomiczne oraz kierujący się wąsko (ekonomicznie) pojętym interesem własnym. Wyborca racjonalny jest więc konstruktem teoretycznym, który reprezentuje wyborców rzeczywistych jedynie w pewnych aspektach. Prostota i daleko idąca kontrfaktyczność modelu stały się przedmiotem licznych dyskusji, w których podnoszone są zarówno argumenty teoretyczne, jak i empiryczne. Krytycy zwracają przede wszystkim uwagę na nierealistyczność założeń psychologicznych modelu oraz jego niską moc eksplanacyjną i predykcyjną. W artykule przyjmuję odmienną optykę. Moim celem jest analiza wyborcy racjonalnego jako wyborcy modelowego. Koncentruję się więc na metodologicznych aspektach powstawania modelowej postaci wyborcy racjonalnego i na roli, jaką postać ta odgrywa w teoretycznych badaniach partycypacji wyborczej. Omawiam główne cechy metodologii budowy modelu oraz konsekwencje poznawcze jej użycia. Przeprowadzona przeze mnie analiza pozwala formułować ostrożne wnioski dotyczące nie tylko budowy teorii w politologii, ale także międzydyscyplinarnych podobieństw metodologicznych.
The subject of this article is the model of the rational voter proposed by Anthony Downs in An Economic Theory of Democracy (1957). According to Downs’ model, the rational voter is an “expected utility maximiser,” oriented toward political and economic goals and guided by a narrowly (economi cally) defined self-interest. The rational voter is thus a theoretical construct that represents real voters only in certain aspects. The simplicity and significant counterfactuality of the model have been the subject of much debate, involving both theoretical and empirical arguments. Critics mainly point to the model’s unrealistic psychological assumptions and its low explanatory and predictive power. In this paper, I take a different perspective, aiming to analyse the rational voter as a model voter. Therefore, I focus on the methodological aspects of constructing the rational voter model and the role this model plays in theoretical studies of electoral participation. I discuss the main features of the methodology of model construction and the epistemic consequences of its use. My analysis allows me to draw cautious conclusions not only about the construction of theories in political science but also about methodological similarities across disciplines.